Mexicaans Schuurpapier [S2BR4]

Lieve Marc, 

Ik kan je zeggen dat je brief door mijn hoofd heeft geëchood de laatste tijd.  Er staat nu ook al best wat op tafel met protestmuziek en zelfhaat; wederom zien we dat teleurstelling en gekrenkte (eigen)liefde weer terug komen.  

De meest sterke echo van jouw brief was wel duidelijk je uitdaging, jouw manier om het terugschrijven enigszins behapbaar te maken’. Je vraagt of ik liefde zou uit kunnen leggen aan de hand van haat, een zeer interessante en doch wat ingewikkelde wending in het thema zou ik willen zeggen. Behapbaar werd het niet kan ik je zeggen, want ik moest er echt even voor zitten om te bepalen of ik de uitdaging aan kan en of ik hier de juiste muziek ook voor bij voel.  

Kan je met haat ook liefde uitdrukken?  

Of is je vraag cryptischer, dat je eigenlijk vindt dat het slechts eenzijdig werkt, oftewel dat haat alleen maar uit liefde komen en het dus niet mogelijk is om met haat vervolgens liefde te kunnen uitleggen? Dat het altijd om gekrente liefde en teleurstelling gaat, en mijn antwoord alleen maar ‘nee’ kan zijn? Nee, je kan niet aan de hand van haat liefde uitleggen? Marc ik ga je uitdaging aan, en laat protestmuziek weer de start zijn.  
 
Song for Dylan is voor mij een voorbeeld van liefde getoond doormiddel van haat, of frustratie, teleurstelling, ik weet niet hoe intens Bowie voelde over Dylan. Zoals je misschien weet ben ik al sinds ik een jaar of zes was een groot fan van Bowie. Door mijn enthousiasme kwam de artiest ook vaak ter sprake bij vrienden van mijn ouders. En toen hoorde ik voor het eerst over het bestaan van ‘Song for Dylan’, the man with a voice like sand and glue, een kritisch commentaar van Bowie over Robert Zimmerman, aka Bob Dylan.

[0:17-0:45] ‘Song for Dylan’ – David Bowie

Oh, hear this Robert Zimmerman 

I wrote a song for you 

About a strange young man called Dylan 

With a voice like sand and glue             

His words of truthful vengeance 

They could pin us to the floor 

Brought a few more people on 

And put the fear in a whole lot more 

Ik geloofde mijn oren niet, want ik dacht dat Bowie iemand als Dylan wel kon waarderen. Ik vond het ook maar een rommelig nummer en ben het lang vergeten, behalve als ik Hunky Dory (het album) opzet want dan komt ie langs zonder dat je er iets aan kan doen. En ik begon meer liefdevolle frustratie te bemerken dan alleen haat. En dat was ook het geval. Bowie miste Dylan’ zijn jongerenleiderschap, zijn sterke teksten en de verbindende rol van zijn muziek in de samenleving. Het nummer was volgens Bowie de manier om te laten zien dat hij Dylan miste en hij de rol van de Dylan’ rock wilde belichten. ‘Dan neem ik die plaats als rockleider wel in’ dacht Bowie bij dit nummer maar ik heb het gevoel dat het ietwat schoorvoetend gaat en niet geheel volgens de wens.  
de wens van Bowie dat Dylan weer teruggaat naar zijn maatschappelijke leiderschap. Door gebruik van rock & roll.  

[2:24-0:45] ‘Song for Dylan’ – David Bowie

Now hear this Robert Zimmerman 

Though I don’t suppose we’ll meet 

Ask your good friend Dylan 

If he’d gaze a while down the old street 

Tell him we’ve lost his poems 

So we’re writing on the walls 

Give us back our unity 

And give us back our family 

You’re every nation’s refugee 

Don’t leave us with their sanity 

En misschien probeer ik te veel je uitdaging aan te gaan, maar ik zie in die wens en het nummer van Bowie, een manier om zijn liefde te tonen, verpakt in haat. ‘Voice like sand and glue’ is al niet lief, doch accurate, manier om de stem van Dylan te beschrijven. Maar het is uit liefde, beetje de beer porren om hem weer wakker te maken en te laten realiseren dat mensen van zijn werk houden. ‘Was sich liebt, neckt sich’ doet het Duitse spreekwoord en ik denk dat dat hier past. Bowie is gek op Dylan en wil dat hij terugkomt.  

Volgens mij heb ik die uitdaging in het broekzakje en is het nu allemaal wel duidelijk dat het dus wel kan om liefde uit te leggen aan de hand van haat. Hoewel het meer plagen was misschien. Voor de zekerheid toch nog een ander nummer waar de haat duidelijker aanwezig is en deze haat jegens het ene onderwerp in het nummer, het andere liefelijk en bewonderingswaardig wordt. ‘Cortez the killer’ geeft qua titel al een beetje aan dat Neil Young niet achter de Spaanse conquistador Hernan Cortes stond. Cortes nam namens de Spaanse Kroon bezit van Mexico en moordde daar de inheemse bevolking uit of maakte hen slaaf.  

[3:20-3:39] ‘Cortez the Killer’ – Neil Young and Crazy Horse

He came dancing across the water 

With his galleons and guns 

Looking for the new world 

In that palace in the sun 

De tragiek van de onderdrukking van Amerika door de Europeanen is duidelijk hoorbaar in het gitaarspel dat langzaam en soms wat schel door het nummer klinkt. Onheilspellend introduceert Neil Young zo in het begin Cortez als de moordenaar, deinend op de Atlantische oceaan. Een historisch icoon die net als een Columbus steeds meer omstreden is als zogenaamde ontdekkingsreizigers en brengers van beschaving. Net als velen wil Young juist laten zien dat deze ‘ontdekkingsreizigers’ bloedlustig en onbeschaafd waren tegenover een vredelievend en beschaafde inheemse samenleving, in dit geval de Azteken.  

En dat laatste vind ik interessant in verhouding met haat. Later heeft Young namelijk in een interview later uitgelegd dat er voor het schrijven van het nummer weinig historisch onderzoek is gedaan, lees geen, en hij zich vooral richtte op het schrijven van een nummer waarbij de kritiek  op deze historische figuren duidelijk was. Alleen zorgt deze grote afkeer, of haat, jegens Cortes ervoor dat Young de Azteekse beschaving allicht wat ophemelt.  

[4:12-4:31] ‘Cortez the Killer’ – Neil Young and Crazy Horse

And the women all were beautiful 

And the men stood 

Straight and strong 

They offered life in sacrifice 

So that others could go on 

Vooral die laatste twee zinnen verbloemen nogal het offerritueel van de Azteken. Young laat het klinken alsof iedereen vrijwillig vooraan de rij stonden, om zich te laten offeren ter gunste van de rest van het volk. Een wat vreemde interpretatie van het offerritueel van de Azteken, waar lange martelingen en juist de onvrijwilligheid bij het offeren zo’n beetje centraal stonden. Maar duidelijk is dat het er een nobel streven achter zit, immers hielp het offer wel voor de rest van de Azteekse samenleving, en daar wil Young de nadruk op leggen. Een nobel volk dat zich bekommert om haar medemens in plaats van zichzelf (zoals Cortes).  

[5:20-5:52] ‘Cortez the Killer’ – Neil Young and Crazy Horse

Hate was just a legend 

And war was never known 

The people worked together 

And they lifted many stones 

 

And they carried them 

To the flatlands 

But they died along the way 

And they built up 

With their bare hands 

What we still can’t do today 

Ook hier is Young bezig met een zwart-wit scheiding te maken tussen de Azteken en  de Europeanen. ‘Hate was just a legend’, een zinssnede die ik altijd al vreemd heb gevonden in het nummer zeker binnen ons thema. Natuurlijk kende ook de Azteken Haat en waren ook voordat de Europeanen kwamen oorlogen. Maar die zinsnede pakt me nog meer omdat deze laat zien hoe duidelijk Young wil aangeven dat we hier te maken hebben met een vredelievend volk dat ruw werd gestoord door de komst van de Europeanen. Zo ruw, dat hij het beeld van de Azteken oppoetst tot een haast utopische beschaving. Nogmaals, niet helemaal in lijn met de historie maar zoals ik al zei was Neil vooral bezig met een nummer schrijven om te tonen hoe erg het was.  

En misschien ga ik hier dan weer te veel gefocust op je uitdaging Marc maar ik denk dat ook hier een liefde zichtbaar wordt, juist door de haat die Young heeft naar Cortez. Met zoveel mogelijk voorbeelden, en losse historische interpretaties van de Azteekse beschaving, moet het duidelijk worden dat er een duidelijk zwart-wit en goed-en-kwaad is in dit geval. En de grote afkeer tegen Cortez en zijn komst, maakt de beschaving die verloren is gegaan haast van mythische proporties, hoe zij een spiegel toonde tegen de Europeaanse praktijken. Met andere woorden, de haat tegen het een brengt een haast blinde liefde voor het andere.  

Weet je wat, misschien was dat het ook niet en is het niet mogelijk om die uitdaging echt aan te gaan, ik heb  het in ieder geval geprobeerd. Maar ik vind het ook verdomd moeilijk Marc, verdomd moeilijk om erachter te komen wat Haat nou eigenlijk is en hoe dit verhoudt naar liefde. Laat staan dat ik je liefde uit kan leggen aan de hand van haat.  

Maar laat ik je dan eerlijk vertellen wat het nummer was waar ik gelijk aan moest denken bij je uitdaging. Wederom een Duits nummer maar dit keer van Hiphop groep Genetikk, met het nummer ‘gift’. Hierin rapt Karuzo over de haat-liefde verhouding met drugs en geld, met alle afhankelijkheid en tegenstrijdigheid van dien. De ene, Geld, is een bitch, het andere is gif, en kan niet zonder/met ze: 

 [0:57-1:20] ‘Gift’ – Genetikk

Die eine ist ‘ne Bitch und die andere ist Gift 

Ich will sie besitzen, doch die zwei besitzen mich 

Ohne kann ich nicht, doch es läuft auch nicht mit 

Ich kann mich nicht entscheiden, roll die Scheine zu ‘nem Stick 

Die eine ist ‘ne Bitch und die andere ist Gift 

Ich will sie besitzen, doch die zwei besitzen mich 

Ohne kann ich nicht, doch es läuft auch nicht mit 

Ich kann mich nicht entscheiden, roll die Scheine zu ‘nem Stick 

Denk dat het nu vooral belangrijk is om te benadrukken dat ik de haat-liefde relatie in dit nummer zo duidelijk hoor, en door het bekende onderwerp, geld en drugs, ook te begrijpen is. ‘Ich will sie besitzen, doch die zwei besitzen mich’ toont een interessant idee van controle en tegelijkertijd afhankelijkheid, misschien ook hoe we tegenover emoties zoals haat en liefde staan? Dat we constant proberen om deze emoties te controleren en te begrijpen, waardoor we alleen maar meer afhankelijk worden van ze. Het nummer gift is daarom een nummer dat mij intrigeert, dat idee van controle over haat en liefde. Op die manier creëer je volgens mij een wondermens waarvan we tegelijkertijd weten dat deze niet bestaat. Die controle is er immers niet en de ene emotie gaat over, en kan niet zonder, de ander. 

Als ik dit allemaal zo lees en nog een keer reflecteer op jouw brief, denk ik niet dat we ergens verder in zijn gekomen Marc, of ik heb dat gevoel in ieder geval niet heel erg. Haat is een lastig thema merk ik aangezien het zo persoonlijk is als alle andere emoties, maar zo duidelijk zicht- en voelbaar in onze mensensamenleving. Kan je leven zonder haat? En vooral de vraag, kan je met anderen leven en zijn zonder haat? 

Ik ben benieuwd wat ik van je lezen en horen Marc, en weet dat er tussen ons echt geen haat zit, maar veel liefde.  

Liefs, 
Koen